Katedra w Gdańsku - Oliwie

Kościół archikatedralny pod wezwaniem Trójcy Świętej w Gdańsku - Oliwie, należy do szczególnych miejsc kultu katolickiego w archidiecezji gdańskiej.

Ta trójnawowa archikatedra z wielobocznie zamkniętym prezbiterium, jest najokazalszym zabytkiem nie tylko Gdańska, ale i Europy. Na uwagę zasługuje wieloszczytowa fasada, którą wykańczają dwie smukłe, wysokie wieże, z ostro zakończonymi głowniami sklepieniowymi. Nad przecięciem katedralnych naw, znajduje się wieża dzwonów, jako typowy element budownictwa cysterskiego.

Wyposażenie kościoła, to sakralne dzieła sztuki renesansowej, barokowej, rokokowej i klasycznej o wysokim poziomie artystycznym. Wykonawcami płaskorzeźb, obrazów i figur lipowo - modrzewiowych, byli sławni mistrzowie pędzla i dłuta zapraszani do tej pracy z Wenecji, Norymbergii, a nawet z dalekiego Amsterdamu. Jednakże nie te dzieła sztuki i jej niecodzienne rozmiary czynią tę archikatedrę sławną na cały niemal świat Archikatedra w Oliwie, zasłynęła głównie ze swych niezwykłych organów.

Na całość tegoż olbrzymiego instrumentu muzycznego, składają się organy Małe zwane lekkimi, które zostały wykonane w roku 1690 oraz organy Duże zwane szerokimi, których data powstania szacuje się lata 1690- 93. Na uwagę zasługuje fakt, iż wykonał ten wspomniany majstersztyk wśród instrumentów klawiszowych frater Michael alais Johanes Wulf z Ornety na Warmii. Duże organy przechodziły wiele udoskonaleń i modyfikacji, co w efekcie podniosło ich brzmienie piszczałkowo basowe. Najwięcej pracy modelatorskiej nad nimi, włożył Fryderyk Rudolf z Niemiec Wschodnich.

Na uwagę zasługuje również fakt, iż we wnętrzu archikatedry znajdują się aż dwadzieścia trzy ołtarze o dużej wartości historycznej. Wykonane są one w stylu barokowym i rokokowym, a ich głównym materiałem budulcowym jest marmur szaro - różowy. Ich treść ikonograficzna jest związana z walorami kościoła katolickiego, wpisanego w dzieje narodowości polskiej po soborze w Trydencie. Szczególną uwagę zwiedzających przyciąga dawny ołtarz główny, który jest wykonany w stylu wczesnego renesansu niderlandzkiego z niezwykle misternymi zdobieniami. Natomiast szczególną ornamentyką rzeźbiarską, charakteryzuje się obecny ołtarz główny, który jest najpiękniejszym dziełem barokowym ówczesnego Pomorza, który został wykonany w roku 1688.

Obrazy w ołtarzach bocznych bazyliki, znajdujące się w nawie głównej, a także w prezbiterium są dziełem znanych siedemnastowiecznych malarzy takich jak Herman Han, Adolf Boy, Andrzej Stech, Andreas Schluter. Wystrój całej archikatedry uzupełniają renesansowe kaplice wnękowe poświęcone między innymi świętemu Janowi Nepomucenowi oraz Najświętszemu Drzewu Krzyża Pańskiego. Wyjątkową atrakcyjnością architektoniczną cechuje się ambona poświęcona Stanisławowi Koniecpolskiemu, który to pokonał nawałnicę szwedzką w krwawej bitwie pod Oliwą.

W katedrze znajdują się również o wielkiej wartości historycznej płyty nagrobne, epitafia, a także grobowce zacnych książąt pomorskich. Jeśli już mowa o sztuce płaskorzeźbiarskiej, nie można ominąć wyjątkowości stylu i formy rokokowej nagrobku rodziny Kosów, ze znajdującymi się opodal zabytkowymi żyrandolami kryształowymi, baldachimami koralowo- perłowymi, a także cennym pod względem wartości pieniężnej feretronem, przedstawiającym Matkę Boską z Dzieciątkiem. Feretron ten, noszony był przez najstarszego z księży pracujących w katedrze na organizowanych pielgrzymkach do Kalwarii Wejherowskiej, by uprosić szczególne łaski dla Pomorzan w czasie potopu szwedzkiego.

Ewa Michałowska Walkiewicz

Temat na forum